Św. Pius X – Salezjanin Współpracownik

Św. Pius X również wstąpił w szeregi współpracowników salezjańskich i jest pierwszym z nich, który został kanonizowany. W 1907 r. podpisał dokumenty, rozpoczynające proces beatyfikacyjny ks. Bosko.

Kapłaństwo

Kardynał Sarto przed konklawe

 

Po ukończeniu seminarium w Padwie, 18 września 1858 Giuseppe Sarto otrzymał święcenia kapłańskie od biskupa Jana Antoniego Fariny. Początkowo pracował w miejscowości Tombolo, a następnie, w 1867 został proboszczem w Salvano. W 1875 został kanonikiem w Treviso i kanclerzem. W tym samym roku został ojcem duchownym i rektorem seminarium, a rok później kanclerzem kurii biskupiej.

10 listopada 1884 Leon XIII mianował księdza Sarto biskupem Mantui. Nominat przyjął sakrę sześć dni później. Najwięcej uwagi jako biskup zwracał na formację kapłanów w seminarium. 12 czerwca 1893 został kreowany kardynałem prezbiterem i otrzymał kościół tytularny S. Bernardo alle Terme, a trzy dni później papież mianował go patriarchą Wenecji, którym pozostał do elekcji. Jako pierwszy wprowadził do seminariów studia biblijne, historię Kościoła i ekonomię społeczną.

Wybór na papieża

Po śmierci Leona XIII w lipcu 1903 roku, w Kaplicy Sykstyńskiej zebrało się konklawe. Najpoważniejszym kandydatem był dotychczasowy sekretarz stanu Mariano Rampolla, mający poparcie kardynałów włoskich, hiszpańskich i francuskich. Wówczas biskup krakowski kardynał Jan Puzyna złożył ekskluzywę w imieniu cesarza austriackiego Franciszka Józefa. Większość elektorów ostro zaprotestowała przeciwko interwencji władców świeckich i kontynuowała obrady, nie wykluczając kandydatury Rampolli. Wkrótce jednak okazało się, że konieczna jest elekcja kogoś znacznie różniącego się od Leona XIII i w siódmym głosowaniu (4 sierpnia 1903) wybrany został Giuseppe Sarto, który przyjął imię Pius X^.

20 stycznia 1904, aby zapobiec podobnym przypadkom, Pius X wydał konstytucję Commisium nobis, w której w sposób zdecydowany potępił i zakazał pod karą ekskomuniki stosowania przy wyborach papieża ekskluzywy państwowej.

 

Pontyfikat

Udzielił błogosławieństwa Urbi et Orbi w Bazylice św. Piotra i przyjął hasło swojego pontyfikatu Wszystko odnowić w Chrystusie. Tak jak Pius IX, uznał się za więźnia Watykanu, lecz skupił się przede wszystkim na kwestiach religijnych.

Był zdecydowanym przeciwnikiem modernizmu, i dał temu wyraz w dekrecie Lamentabili, encyklice Pascendi Dominici Gregis (oba z 1907) oraz w motu proprio Sacrorum antistitum (1910), gdzie ostro potępił ideały modernistyczne, określając je jako „synteza wszystkich herezji”. Od 1 września 1910 wszyscy kandydaci na duchownych musieli składać przysięgę antymodernistyczną. Generalnie popierał działalność ruchów katolickich, ale zawiesił działalność włoskiego Opera di Congressi i francuskiego Le Sillon Marca Sangiera, za angażowanie się w politykę i próbę połączenia katolicyzmu z ideałami lewicowymi.

W dziedzinie wewnętrznej podjął kroki mające zreformować Kurię Rzymską. Przede wszystkim zmniejszył liczbę kongregacji i wyznaczył im nowe zadania. 29 lipca 1908 wydał konstytucję Sapienti Consilio, w której zlikwidował stare urzędy i scentralizował administrację. Nadto powołał komisję kodyfikacyjną prawa kanonicznego. Efekty pracy tej komisji, w postaci Kodeksu prawa kanonicznego, ogłosił jednak dopiero jego następca Benedykt XV w 1917. W 1909 stworzył oficjalne pismo Acta Apostolicae Sedis, w którym ukazywały się wszystkie kolejne dokumenty papieskie. Papież dopuszczał ułatwienia Eucharystii chorym oraz tzw. wczesną komunię (dzieci w „mniej więcej siódmym roku życia”). Możliwość taką dopuścił Pius X w dekrecie Quam singulari z 1910 o Komunii świętej dzieci. Ponadto zreformował śpiewy gregoriańskie (1903) i brewiarz (1911). Przywrócił także obowiązek biskupów wizytowania Rzymu i zreorganizował Rotę Rzymską. Zachęcał do badania Pisma św. zakładając w Rzymie Papieski Instytut Biblijny. Pius X był prekursorem Akcji Katolickiej.

W sprawach konfliktu z rządem włoskim, papież stwierdził, że polityka Leona XIII nie sprawdziła się. Usiłował jednak dążyć do kompromisu w tej sprawie i rozluźnienia napiętych relacji, przez co złagodził nieco zakaz udziału katolików w wyborach. Działania Piusa i sekretarza stanu Rafaela del Vala doprowadziły do zerwania stosunków dyplomatycznych z Francją, 30 lipca 1904. Tamtejszy premier Émile Combes rozwiązał konkordat z 1801, rozdał posiadłości kościelne instytucjom świeckim i w 1905 wprowadził Rozdział Kościoła od państwa. Podobne ustalenie przeprowadzono w 1911 w Portugalii, natomiast Pius stanowczo zaprotestował przeciwko obu zarządzeniom i zabronił duchownym jakiegokolwiek porozumienia z władzami.

Jednak we wszystkich swoich działaniach czuł się w pewnym sensie osamotniony. Nie znajdował odpowiedniego wsparcia w realizacji swoich celów, związanych z pontyfikatem. Sam Pius X ujął to słowami: „De gentibus non est vir mecum. (Nie ma nikogo, kto by mnie wspierał).

Kreował 50 kardynałów na siedmiu konsystorzach. Jest patronem Bractwa